Rozwód w pandemii: Nieważność postępowania a skutki prawne
Rozwód w pandemii to temat, który nie tylko wywołuje wiele emocji, ale także stwarza wiele dylematów proceduralnych. Ostatnie decyzje Sądu Najwyższego wskazują na możliwość nieważności postępowań rozwodowych prowadzonych w czasie pandemii COVID-19, co rodzi wiele pytań i wątpliwości.
Rozwód w Pandemii przed Sądem Apelacyjnym
O rozstrzygnięcie tej kwestii wystąpił do Sądu Najwyższego Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, który rozstrzygał apelację strony powodowej od wyroku rozwodowego. Sąd Okręgowy orzekając o rozwodzie wydał orzeczenie w składzie jednego sędziego i dwóch ławników. Sąd Apelacyjny zwrócił się z pytaniem, czy taki skład był zgodny z prawem.
Rozwód w Pandemii według wytycznych Sądu Najwyższego
Izba Cywilna Sądu Najwyższego wskazała że: W sprawach o rozwód, zarówno niezakończonych do 3 lipca 2021 r., jak i wszczętych w okresie od 3 lipca 2021 r. do 14 kwietnia 2023 r., sąd pierwszej instancji orzeka w składzie jednego sędziego, chyba że prezes sądu zarządził rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów. W razie rozpoznania takiej sprawy w składzie jednego sędziego i dwóch ławników zachodzi nieważność postępowania (art. 379 pkt 4 k.p.c.).
Skutki nowej uchwały Izby Cywilnej Sądu Najwyższego
Okazuję się wiec, że w skutek wydanej przez Izbę Cywilną Sądu Najwyższego najnowszej uchwały (Sygnatura akt: III CZP 32/23) niektóre rozwody orzeczone w trakcie obowiązywania pandemii COVID-19 mogą być dotknięte wadami proceduralnymi. Sąd Najwyższy wskazał, że w czasie obowiązywania ustawy covidowej należało ją stosować, procedowanie spraw w składzie wynikającym z przepisów k.p.c., było niezgodne z prawem. Problemów może być więcej – sąd orzekający po wznowieniu postępowania będzie od nowa ustalał miejsce zamieszkania dzieci czy wysokość alimentów. Warto tez dodać, że w latach 2020-2021 sądy ogłaszały rekordowo duże liczby rozwodów.
Kontrowersje po Uchwale: Rozwód w Pandemii
Nie ma zatem wątpliwości, że uchwała SN wywołała spore emocje u wielu rozwiedzionych. To, co dla niektórych może wydawać się ciekawym zagadnieniem prawnym, dla innych może prowadzić do poważnych skutków. Należy jednak zaznaczyć, że nie jest prawdą, że automatycznie wszystkie postępowania w sprawach o rozwód wszczęte od 3 lipca 2021 do 14 kwietnia 2023 r., w których sąd pierwszej instancji orzekał w nieprawidłowym składzie, zostaną powtórzone. Przepisy nie zakładają bowiem, aby automatycznie na skutek uchwały wszystkie orzeczenia w sprawach rozwodowych prowadzonych w nieprawidłowej obsadzie, zostały uchylone, a sprawy toczyły się od nowa. Co więcej należy wyraźnie zaznaczyć, że prawomocny wyrok nawet dotknięty wadą nieważności wywołuje takie same skutki prawne jak wyrok prawidłowy.
Spory dotyczące skutków wyroku po Uchwale Sądu Najwyższego
Pojawia się natomiast pytanie, jakie skutki w praktyce wywoła wydane orzeczenie. Zdaniem sędziego Łochowski (orzekającego w Izbie Cywilnej SN) wyrok rozwodowy nie może być z powyższych powodów wzruszony — Trzeba bowiem odróżnić nieważność od skutków wyroku. Niemniej, w doktrynie istnieje spór o to, czy taki wyrok faktycznie nie istnieje, choć wywołuje skutki, czy też uchwała SN daje podstawę do wznowienia postępowania.
Rozwód w Pandemii: Skargi o wznowienie postępowania i nowy związek małżeński
Warto na koniec przypomnieć, że jeśli zapadł już prawomocny wyrok w sprawie na wniesienie skargi o wznowienie postępowania zainteresowana strona ma trzy miesiące od dnia, w którym dowiedziała się o podstawie wznowienia, w tym wypadku nieważności postępowania w jej sprawie (art. 407 k.p.c.). jak również, że niedopuszczalna jest skarga od wyroku orzekającego rozwód, gdy po jego uprawomocnieniu choć jedna ze stron zawarła nowy związek małżeński (art. 400 k.p.c.).
No comment